Thomas James Cobden-Sanderson, είναι ένα όνομα που συναντάω συχνά μπροστά μου στην διεθνή βιβλιογραφία της βιβλιοδεσίας, οπότε δεν θα γινόταν να μην ανατρέξω στο έργο του. Ήταν ένας ρομαντικός ιδεολόγος και ένας από τους αναμορφωτές της βιβλιοδεσίας κατά τα τέλη 19ου
με αρχές 20ου αι. Δούλεψε μόνο για μία δεκαετία αλλά άφησε το
στίγμα του στην ιστορία της Βιβλιοδετικής τέχνης στην Αγγλία και γενικότερα
στην Ευρώπη και την Αμερική. Το χαρακτηριστικό του ήταν ότι η δουλειά του δεν
ήταν παραγωγική, κάθε τόμος που ολοκλήρωνε ήταν μοναδικός. Δηλαδή, όλα τα
στάδια της δημιουργίας του βιβλίου γίνονταν με τις παλιές τεχνικές της βιβλιοδεσίας χειρονακτικά, ενάντια στην τάση της
εποχής για χρήση μηχανών με σκοπό την επιτάχυνση της παραγωγής.
 |
English bookbinders, a teaching-genealogy (Abbey Newsletter) |
Ήταν τυπογράφος και βιβλιοδέτης, γεννήθηκε στο Alnwick, του Northumberland και αρχικά εργάστηκε ως δικηγόρος, όχι με πολύ επιτυχία όπως αναφέρεται στις πηγές.
Το 1860 γνωρίστηκε με τον Edward Burne-Jones και
τον William Morris. Ο τελευταίος ήταν καλλιτέχνης και ιδρυτής του τυπογραφείου: Kelmscott Press books. Επίσης ήταν ηγετικό
μέλος του κινήματος Arts & Crafts, και άσκησε μεγάλη επιρροή σε μια μικρή ομάδα τεχνιτών της εποχής του, όπως και στον
Cobden-Sanderson. Στόχος του ήταν
να ανεβάσει τον πήχη στην ποιότητα των καλλιτεχνικών εφαρμογών και την χειροτεχνία (χρήση καλύτερης
ποιότητας υλικών, ανθεκτικότητα). (Diehl, 1980, v.I: 77)
Ο Cobden-Sanderson έμαθε την τέχνη της βιβλιοδεσίας κοντά στον Roger de Coverley στο Λονδίνο και το 1884 ίδρυσε το δικό του εργαστήριο. Οι δουλειές του ήταν επιλεκτικές: Shakespeare, Tennyson, Morris. Αγόραζε βιβλία που ενδιέφεραν τον ίδιο, τα επαναβιβλιοδετούσε αρχικά για την οικογένειά του και φίλους του και αργότερα τα μεταπουλούσε με κύριους αγοραστές Αμερικάνους (Crawford, 2004). Το 1893, ίδρυσε το Doves Bindery (από το όνομα μίας κοντινής του ταβέρνας), το οποίο λειτουργούσε με τρεις βιβλιοδέτες που προσέλαβε και αργότερα το 1900, συνέχισε υπό την επωνυμία Doves Press. Σε συνεργασία (η οποία έληξε το 1908) με τον χαράκτη Sir Emery Walker εξέδιδε, ως τυπογράφος πλέον, έργα των: Goethe, Wordsworth, Milton, Shakespeare και την Βίβλο. Η γραμματοσειρά ήταν δικής τους επινόησης, βασισμένη σε μία roman type του 15ου αι. του τυπογράφου Nicolas Jenson (Thomas James Cobden-Sanderson, 2013). Το βιβλιοδετείο έκλεισε οριστικά το 1917, με μία συμβολική πράξη του Cobden-Sanderson, να πετάξει τα τυπογραφικά στοιχεία από την γέφυρα Hammersmith στον ποταμό Τάμεση, πράξη με την οποία επιθυμούσε να δείξει ότι πρόκειται για έναν ιδεολόγο της τέχνης του.
 |
| Doves Press watermark (Joshua Heller Rare Books) |
Χαρακτηριστικά δείγματα
δουλειάς του, υπάρχουν δεμένα σε περγαμηνή, δέρμα morocco ή
pigskin
με πλούσια έγκαυστη χρυσή διακόσμηση, κυρίως με άνθη (τριαντάφυλλα, φύλλα) σε σχέδια δικής του επινόησης. Τα βιβλία από το Doves Press ήταν τυπωμένα σε χειροποίητο
χαρτί, τα τεύχη ράβονταν με μεταξωτή κλωστή και δεν περιείχαν εικονογράφηση και
διακόσμηση, εκτός από τα αρχιγράμματα που ήταν εικονογραφημένα από τους Edward
Johnston και Graily Hewitt. (Crawford, 2004̇ Diehl,1980, v.I:
60̇ Foot, 1994: 376)
 |
| In memoriam, Binding by Thomas J. Cobden-Sanderson (Special Collections in the Princeton University Library) |
 |
| Endymion, by Doves bindery, 1984 (BOOKTRYST) |
 |
| Vellum binding by T. J. Cobden-Sanderson (University Cincinnati) |
talks about Thomas J. Cobden-Sanderson
Πηγές:
Diehl, E.
(1980). Bookbinding, its background and
technique: Two volumes bound as one. N.Y.: Dover
Crawford, A.
(2004).Sanderson, Thomas James Cobden- (1840–1922). Oxford Dictionary
of National Biography. UK: Oxford University Press. Διαθέσιμο
στο <http://www.oxforddnb.com/templates/article.jsp?articleid=32470&back=> [Ημερομηνία πρόσβασης: 03-11-2013]
Conroy, T. (1990). English bookbinders in the De Coverly/
Cobden-Sanderson/ Cockerell tradition: A teaching-genealogy. Abbey Newsletter.14(1). Διαθέσιμο
στο <http://cool.conservation-us.org/byorg/abbey/an/an14/an14-1/an14-111.html> [Ημερομηνία πρόσβασης: 03-11-2013]
Thomas James Cobden-Sanderson (2013). Encyclopædia Britannica Online. Διαθέσιμο στο
<http://www.britannica.com/EBchecked/topic/123341/Thomas-James-Cobden-Sanderson>
[Ημερομηνία πρόσβασης: 03-11-2013]
Foot, M.
(1994). Studies in the history of
bookbinding. Aldershot: Scolar Press
